W grupie mieszanej wiekowo mamy zwykle kilkanaścioro dzieci. Mamy tutaj dzieci najmłodsze, wymagające największej opieki i wsparcia, dzieci średnie, „niosące” zwyczaje i reguły oraz dzieci najstarsze, gotowe do pomocy i wymagające innego typu zadań. Wśród nich są także dzieci mniej sprawne i wybitnie uzdolnione, bez względu na wiek życia, będące w różnym wieku rozwojowym.
W grupie mieszanej wiekowo zmniejsza się problem rywalizacji. Dzieci przyjaźnią się ze sobą i bawią, wybierając kolegów na podobnym poziomie rozwojowym. Nie kierują się wiekiem tylko wspólnotą zainteresowań i potrzeb. W tak zorganizowanym środowisku wychowawczym każde dziecko ma możliwość przejścia przez wszystkie role społeczne dostępne w grupie. Zaczynając od malucha, którym inni się opiekują, kończąc na dziecku najstarszym, które może dawać oparcie i opiekę. Każde z dzieci ma możliwość przeżycia doświadczeń: umiem, potrafię, jestem kompetentny. Ma to konstruktywny wpływ na dalszy rozwój dziecka.
Dzieci najmłodsze, 2, 3 letnie, wymagają największej opieki i wsparcia, adaptują się dopiero do życia w grupie. Często przebywają w pobliżu nauczyciela, czerpiąc poczucie bezpieczeństwa z kontaktu z osobą dorosłą. Chcą zawsze robić to, co wychowawca. Uwagą nakierowane są przede wszystkim na nauczyciela, dopiero zaczynają wchodzić w okres, gdy ważne staną się inne dzieci. W grupie mieszanej wiekowo, mamy takich dzieci zaledwie kilkoro. Dzięki temu możemy zapewnić im bliskość, indywidualną opiekę i uwagę. Jednocześnie część zadań opiekuńczych ( pomoc przy ubieraniu, myciu rąk itp.) mogą przejąć dzieci najstarsze. Ma to szczególnie korzystne znaczenie dla obu stron: maluchów, które zaczynają budować kontakty społeczne, i najstarszych, którzy mogą „pochwalić się” swoimi umiejętnościami i są dumni z własnej zaradności.
Dzieci 4 letnie, są już dobrze zaadoptowane w grupie. Przychodzą tutaj przede wszystkim ze względu na swoich kolegów i koleżanki. Właśnie wkroczyły w okres największego rozkwitu zabawy społecznej oraz rozwoju fantazji dziecięcej. Do zabawy wystarczają im najprostsze przedmioty. Są bardzo aktywne, ciągle zajęte, niezwykle ruchliwe. Nauczyciel może bardzo łatwo zaangażować je we wszystkie zadania. Dobrze znają reguły panujące w grupie. Zdobywają coraz więcej umiejętności, coraz lepiej panują nad własnym ciałem, są coraz bardziej sprawne motorycznie i manualnie. Potrzebują aktywności ruchowej, aby ciągle doskonalić integrację zmysłów, koordynację, zdolności motoryczne, precyzje ruchów. Rozwijają umiejętności myślenia przyczynowo – skutkowego, eksperymentują i doświadczają.
Dzieci najstarsze, 5, 6 letnie, wkraczają w okres bezpośrednio przygotowujący je do osiągnięcia dojrzałości szkolnej. Zmienia się sposób ich funkcjonowania. Następuje kryzys fantazji, w okresie przejściowym zamiast zabawy potrzebuję specjalnych zadań. Po okresie kryzysu rozwijają bogate zabawy zaczerpnięte z wyobraźni. Czerpią zadowolenie z możliwości „sprawdzania się”, chcą wszystko robić coraz lepiej. Bardzo chętnie zdobywają nową wiedzę, umiejętności i chcą się w nich doskonalić. Gotowe są do ciągłych, nawet mozolnych ćwiczeń, aby umieć coraz więcej i coraz lepiej. Bardzo chętnie opiekują się młodszymi dziećmi, bardzo cierpliwie pomagając w rozwiązywaniu trudnych dla malucha zadań. Czerpią satysfakcję z tego, że same już to potrafią i mogą uczyć innych, stają się nieocenionymi pomocnikami nauczyciela.
Podsumowując, praca w grupie mieszanej wiekowo jest wyzwaniem dla nauczyciela, uczy przełamywania utartych nawyków, stereotypów. Niesie ze sobą ciekawą ofertę edukacyjną. Ma wiele niezastąpionych wartości dla rozwoju dzieci we wszystkich sferach, ale szczególnie społecznej. Przy czym jest modelem bliższym życiu, naśladującym rodzinę wielodzietną. Pozwala odnaleźć się dzieciom mniej sprawnym i tym wybitnie zdolnym. Szczególnie korzystnie wpływa na możliwość wyrównywania szans edukacyjnych. Staje się niezastąpioną ofertą programową dla każdego twórczego nauczyciela.
„Małe przedszkole” Maria Lorek